DİFERANSİYEL NEDİR NASIL ÇALIŞIR ?
Diferansiyel motordan gelen gücü farklı hızlarda dönerek tekerleklere aktaran sistemdir. Bunu somut bir şekilde anlatmak gerekirse: viraj dönen bir otomobilde virajın içerisindeki tekerlek ile dışarısındaki tekerlek aynı hızlarda dönmez. Eğer iki tekerlek de aynı hızda dönerse otomobil takla atar ve virajı dönemez. Diferansiyel tam anlamıyla burada rol oynar. Viraj alan otomobildeki tekerleklerin birbirinden farklı hızlarda dönmesini sağlayıp otomobilin sağlıklı bir şekilde virajı dönmesine olanak sağlar. Bir otomobilde diferansiyel ne kadar dengeli olursa aracın virajlarda güvenli sürüş sunması da o kadar mümkün olur.
Peki bu diferansiyel otomobillerimizin neresinde bulunur bir de buna bakalım. Araç çeşitlerine göre diferansiyelin konumu da farklılık gösterir. Önden çekişli arabalarda diferansiyel ön aks üzerindeki şanzıman kutusunda yer alırken arkadan çekişli olan araçlarda ise diferansiyel arka aksın ortalarında bulunur. Ancak her ikisi de aynı mantık ile çalışır. Dört çekerli araçlarda ise birden çok diferansiyel vardır. Ön, arka ve aktarma şaftı olmak üzere 3 farklı diferansiyel bu araçlarda mevcuttur.
Gelelim “Kilitli Diferansiyel” sistemine. Özellikle off-road araçlarının vazgeçilmezi, sürücülerinin ise dostu olan bu sistem nasıl çalışır ?
Kilitli Diferansiyel
Yukarıda da bahsettiğim gibi diferansiyelin asıl görevi tekerleklerin farklı hızda dönmesini sağlayarak aracın virajı dönmesine yardımcı olmaktır. Ancak kilitli diferansiyelde durum biraz farklı. Normal bir diferansiyelden farklı olarak diferansiyel, kilit moduna alındığı zaman her iki tekerlek aynı hızda dönmeye başlar. Motordan gelen gücü eşit paylaşarak hareket ederler. Örneğin bir off-road aracının sol tekerinin asfalta bastığını, sağ tekerinin ise çamurda patinajda kalarak boşa döndüğünü düşünelim. Kilitli olmayan bir diferansiyel ile aracın hareket edip kendini kurtarabilmesi çok zordur. Çünkü normal diferansiyelin çalışma prensibine göre motordan aktarılan güç her daim üzerinde az yük olan tekerleğe gönderilir. Üzerinde az yük olmasından kasıt: ilgili tekerleğin yer ile sürtünmesinin ne derece az veya çok olduğudur. Bahsettiğim örnekte off-road aracının sağ tekeri çamurda olduğu için sol tekere oranla daha az yer ile sürtünmeye sahiptir. Bundan dolayı yüksüz teker olarak adlandırılır. Bu durumda normal diferansiyel, motordan gelen tüm gücü çamurdaki sağ tekere göndermeye çalışır ve araç çamurda patinaj çekerek yerinde saymaya başlar. İşte tam bu noktada kilitli diferansiyel devreye girerse motordan gelen güç iki tekere de eşit gönderileceği için, aracın asfaltta olan sol ön tekeri ile hareket sağlanabilecek ve araç kendini o pozisyondan kurtararak yoluna devam edebilecektir. Bu örneği sola viraj alan bir spor otomobilde de kurgulayabiliriz. Sola viraj dönerken otomobilin ağırlığı sağ tekere binecektir ve bundan dolayı sol tekerde sürtünme az olacaktır ve motordaki gücün fazlası sol tekere aktarılacak ve sol teker patinaj çekmeye başlayacaktır, bundan dolayı viraj sağlıklı ve dengeli dönülemeyecektir. Kilitli diferansiyel olduğu zaman güç eşit dağılarak daha stabil bir viraj kabiliyeti sağlanacaktır. Tüm bunlar olurken diferansiyelin asıl görevi olan tekerleklerin dönme hızını yine diferansiyel belirleyecektir.
Yorumlar (1)