CVT ŞANZIMAN

CVT ŞANZIMAN NEDİR?( Continuously Variable Transmission)

           Türkçe karşılığı “Değişken Oranlı Şanzıman” dır. CVT şanzıman bildiğimiz bu yapı diğer otomatik şanzıman türlerinden çok farklı bir yapıya sahip. Klasik bir şanzıman dişlilerine sahip değildir. Birbirine bağlı iki kasnağın gaz tepkisine ve yols göre büyüyüp küçülmesiyle  işlevini yerine getirir.  Alışkın olduğumuz diğer şanzımanların aksine sabit bir vites dişlisi bulunmadığı için aslında bu modeli sonsuz vitesli olarak da ifade etmek mümküdür. 6 ileri, 7 ileri gibi isimlendirilmesi somut manada bu şanzımanda dişli olduğu anlamına gelmez. Şanzımanda bulunan elektronik ünite üretim aşamasında yazılımla belirlenmiş aralıklarda kendini konumlandırarak  6 veya 7 gibi oranlandırır kendini. (genellikle spor modda veya direksiyon arkasındaki vites kulakçıkları yardımıyla).  Bunu mekanik olarak değil elektronik kontrollerle sağlar.

D modunda ise elektronik bile olsa oranlanmış herhangi bir kademe olmadığı için araç 1. , 2.  vitesteymiş gibi davranmaz. Kasnakların büyüyüp küçülme hareketiyle o an ihtiyaç duyulan vites oranına düşer veya çıkar. Bu geçişleri  pürüssüz bir şekilde yaptığı için hem vites geçiş hissi yoktur hem de konforlu bir sürüşe imkan tanır.  Bu şanzıman Honda, Hyundai, Volvo ve Mitsubishi’de “CVT”  ; Toyota’da “Multidrive S”;  Nissan ve Renault’da “X-tronic”,  Audi ‘de“Multitronic” ismiyle adlandırılmıştır.

              Ayrıca Toyota modellerinde bazen isim benzerliğinden dolayı çoğu kişi “Multidive S (Md/S)” ile “Multimode (M/M)”u karıştırabiliyor.  “Multidive S (Md/S)”  Toyota’nın benzinli modellerde kullandığı CVT tipi bir şanzımandır,  “Multimode (M/M)” ise aynı markanın  dizel modellerinde kullandığı robotize şanzıman türüdür.

CVT ŞANZIMANDA HIZLANMA

              Ani hızlanması da diğer şanzıman tiplerinden farklıdır. Manuel, çift kavrama, robotize veya tork konventörlü tam otomatik şanzımanlar gibi vites  büyüdükçe devirin küçüldüğü alışık olduğumuz hikayeyle değil, devir oranını sabitleyerek hızlanmasını sürdüren bir yapıdadır. Örneğin:  D modunda ani hızlanmak istediğinizde kick-down dediğimiz, birden gaza sonuna kadar yüklenme hareketi yaptınız. Önce motorun devri yükselip 6000’ler civarına gelir ve orda siz istediğiniz hıza ulaşıp ayağınızı gazdan biraz gevşetene kadar o devirde sabit kalarak hızlanmasını devam ettirir.

Tabi bu durum motorun fazla sesli çalışmasına sebebiyet verir. Elektrik süpürgesi sesi diye tabir edilen ve CVT şanzımana alışık olmayanların en çok eleştirdiği durum budur. Fakat CVT alışkanlığını iyi biliyorsanız eğer aynı hızlanmayı gaz pedalına ani yüklenmek yerine yavaş yavaş yaparsanız bu durumu ortadan kaldırabilirsiniz.

(2021 yeni kasa CVT şanzımanlı  Accord ve Civic’lerde yüksek devirlerde sabit kalarak hızlanma durumu üretici tarafından yapılan elektronik müdahaleler ve yazılımla ortadan kaldırılmıştır. Bu araçlar CVT olmasına rağmen sanki vites yükseltiyormuş gibi tepkilerle hızlanabilmektedir.)  

CVT ŞANZIMANDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

CVT vitesli aracınız varsa özellikle yokuşta ve yük altındayken ani zorlamamak gerekir. Bu durum kasnakları birbirine bağlayan zincirin bozulmasına veya kopmasına sebep olur. Ayrıca Şanzıman yağını üretici firmanın önerdiği yıl veya periyotlarda titizlikle değiştirmek gerekir. (Ör: Honda 2 yıl veya 40bin km). Şanzıman yağı bu şanzıman tipinde hayati öneme sahiptir. Bazı çift kavramalı araçlarda uygulanan “kırmızıda veya sıkışık trafikte vitesi boşa alıp beklemeye” bu şanzıman tipinde gerek yoktur.

CVT ŞANZIMANIN OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ

           Bu şanzıman tipinde düşük devirle yüksek hızda gidebilme özelliğinden dolayı yakıt tasarrufunu kolaylıkla yapar. Sabit devirde hızlanabilme özelliği vardır. Yokuş inişlerde daha  güçlü motor freni yapabilme özelliği vardır.  Şanzıman yağ değişimine ve yokuşta zorlamamaya dikkat edildiği ölçüde sorunsuzdur, Sürpriz masraflar açmaz.  Düşük devirle sürebilme özelliğinden dolayı sessizdir ve motoru yormaz. Bakım maliyeti sadece CVT yağ değişimi olduğu için gayet düşüktür. Motorun gücünü kesintisiz aktardığı için vites geçişi diye bir şey yoktur. Bu açıdan en konforlu şanzımandır.

              Performans konusunda motorun sunduğu gücü tam olarak yansıtmaz, biraz sönümler. Düşük torklu benzinli araçlarda daha çok görürüz bu şanzımanı. Hissiz bir şekilde hızlanır. Çok aşırı zorlama, yokuşta ve yüklüyken ani kalkışlar kasnaklar arasındaki  zincire/kayışa zarar verir. Performanslı ve spor sürüşe çok yatkın bir şanzıman değildir.